بذر رازیانه

رازیانه بومی جنوب غربی آسیا و جنوب اروپا به ویژه بخش مدیترانه‌ای است که خواص بسیار زیادی دارد که در ادامه به بیان آنها می پردازیم.

رازیانه یکی از گیاهان معطر بوده که از آن به عنوان ادویه و چاشنی غذا نیز می توان استفاده نمود البته مصارف گوناگون دیگری دارد که در این مقاله آنها را نام می بریم.

از این گیاه اسانسی تهیه می شود که در صنایع نوشابه سازی، شربت، دارو و مواد آرایشی بهره می برند، در طب سنتی ایران، از آن به گیاه ضدبلغم و صفرا یاد می کنند، دانه های رازیانه را همراه کنجد و زیره بر روی نان های سنتی می توان یافت.

رازیانه به راحتی از طریق بذر تکثیر می شود و گیاهی سریع الرشد بوده که در تمامی مناطق ایران می تواند رشد کند.

رازیانه از گیاهان دارویی است که خواص دارویی و درمانی زیادی دارد. به صورت گیاهی علفی دو تا چندساله کشت می‌شود. گیاهی از تیره چتریان به شمار می رود. بومی مناطقی از مدیترانه، جنوب اروپا و جنوب غربی آسیا است.

مشخصات رازیانه

ساقه این گیاه علفی و به رنگ سبز است که دارای شیارهای هم ردیف و موازی است. برگهای این گیاه نیز به رنگ سبز و نازک هستند که بیشترین شباهت را به برگهای شوید دارد. گلهای این گیاه به صورت خوشه‌ای و منفرد در انتهای ساقه گیاه ظاهر می‌شوند. گیاهی گلدار از راسته آپیالس است.

قدمت این گیاه به بلندای تاریخ بشریت است و از گیاهان دارویی قدیمی به شمار می رود. بیشتر به عنوان ادویه از آن استفاده می‌کنند. استفاده‌های مختلفی به ویژه در آشپزی، تهیه غذا، ادویه و طب سنتی می‌شود. طبع گرمی دارد. در بیشتر مناطق رشد می‌کند. از تمامی قسمت‌های این گیاه استفاده می‌کنند. ساقه این گیاه دارای اسانسی به نام فرار است که خواص بسیاری دارد.

راهنمای کاشت رازیانه

کاشت رازیانه به دو صورت مستقیم در فضای باز و غیرمستقیم کاشت نشاء در فضای بسته و گلخانه انجام می‌شود. زمان کاشت بذری مستقیم این گیاه پس از پایان فصل سرما در اواسط فصل بهار است و زمان کاشت بذری غیرمستقیم در اوایل اسفند است. در کشت بذری مستقیم ابتدا بستر مورد کشت را خوب شخم بزنید و به آن کود و مواد آلی اضافه کنید، سپس بذر را در عمق مناسبی از خاک مورد کشت بکارید و روی آن را با لایه نازکی از خاک نرم و کود بپوشانید، پس از گذشت مدتی بذر گیاه جوانه می زند و شروع به رشد می‌کند. در صورت نزدیک بودن بذرها می‌توانید پس از رشد آنها را تنک کنید.

در کشت بذری غیرمستقیم ابتدا یک گلدان با زهکشی مناسب انتخاب کنید و آن را با خاک مناسب و غنی پر کنید، بذر را در عمق مناسب بکارید و روی آن را با خاک بپوشانید؛ گیاه را آبیاری و تا زمانه جوانه زنی مرطوب نگه ‌دارید؛ پس از گذشت مدتی بذر گیاه جوانه می زند و شروع به رشد می‌کند.

ارتفاع

ارتفاع این گیاه بین 70 تا 90 سانتیمتر است.

فاصله کاشت بذر

فاصله کاشت بذر 20 تا 30 سانتیمتر است.

عمق کاشت بذر

عمق کاشت بذر 10 سانتیمتر است.

خاک مناسب رشد

برای رشد به خاک غنی و حاصلخیز با زهکشی مناسب نیاز دارد.

دمای مورد نیاز

دمای مناسب برای رشد این گیاه 15 تا 30 سانتیمتر است.

زمان گلدهی

گلدهی این گیاه چند ماه پس از کاشت بذر است.

مقدار آبدهی

به آبیاری متوسطی نیاز دارد.

نور لازم

برای رشد به آفتاب کامل نیاز دارد.

شرایط کاشت و پرورش گیاه رازیانه

نیازهای زیستی گیاه رازیانه

دستیابی به محصول رضایت بخش رازیانه به شناخت نیازهای طول دوره زندگی گیاه  بستگی دارد و لازم است در برنامه ریزی کشت این محصول مورد توجه قرار گیرد این نیازهادر قسمتهای زیر به تفکیک صورت گرفته است:

کشت رازیانه یابد در زمینهایی صورت بگیرد که دارای آب کافی باشد. آبیاری در زمان مناسب تأثیر مثبتی بر روی کمیت و کیفیت مواد موثره گیاه دارد. بهترین زمان برای کار ابتدای رویش گیاه، مرحله تشکیل ساقه و همچنین مرحله نمو گل می باشد به همین منظور آبیاری در ابتدای رشد هر دو هفته یکبار و پس از شروع طویل شدن ساقه هر هفته یکبار انجام می گیرد .

نیازهای اقلیمی و حرارتی گیاه رازیانه

هوای گرم برای رشد و نمو این گیاه مطلوب می باشد و رشد این گیاه در مناطقی که دارای تابستان طولانی و زمستان سرد نباشد موفقیت آمیز است. جوانه زنی بذور در دمای ۶-۸ درجه سانتی گراد انجام می گیرد. ولی درجه حرارت مطلوب برای جوانه زنی بین ۱۵ تا ۱۶ درجه و دمای مطلوب در طول رویش و طی زمان تشکیل میوه ۲۰-۲۲ درجه می باشد که اپتیمم آن ۲۵ درجه معرفی شده است. طبق گزارشات موجود پائین ترین و بالاترین درجه حرارت قابل تحمل برای رازیانه به ترتیب ۷ و ۲۷٫۵ درجه سانتی گراد بیان گردیده است و بالاترین درجه حرارت قطع کنندگی جوانه زنی ۲۷٫۲-۲۹٫۴ درجه سانتی گراد است . در زمستانهای بسیار سخت و طولانی ریشه ی گیاه دچار سرمازدگی و خشک شدگی می گردد.

خاک مورد نیاز گیاه رازیانه

رازیانه گیاهی است که روی صخره های دریایی ، راه های ساحلی و زمینهای شخم نزده می روید و بهترین خاک برای زراعت این گیاه خاکهای لومی-رسی با مواد و عناصر غذایی و ترکیبات هوموسی کافی می باشد. خاکهای سبک و عاری از مواد آلی تأثیر منفی در عملکرد دارد.خاک رازیانه باید دارای عمق کافی ۲۵-۳۰ سانتی متر و دامنه ی عمق این گیاه از نظر PH در محدوده ی ۴٫۸-۸ می باشد.

نیاز نوری گیاه رازیانه

مزارع کشت رازیانه باید آفتابگیر باشد زیرا کمبود نور رشد رویشی و رشد زایشی گیاه را به تأخیر می اندازد.

کوددهی گیاه رازیانه

رازیانه در طول دوره رویش به مواد غذایی نسبتاً زیادی احتیاج دارد. کودهای دامی کاملاً نپوسیده نیز تأثیر نامناسبی بر رشد ریشه دارد از این رو باید در افزودن این کودها در زراعت رازیانه دقت نمود.

کود ازته یکی از کودهای مورد نیاز گیاه می باشد زیرا به مقدار زیاد سبب تحریک رشد رویشی و رشد زایشی شده و رشد زایشی را مختل می کند و سبب کاهش شدید عملکرد می شود. ضمناً افزایش کود ازته در خاک علاوه بر کاهش عملکرد سبب کاهش مقاومت گیاه در مقابل سرمای زمستانه نیز می شود. کاهش ازت نیز باعث زرد شدن رنگ برگها و توقف رشد برگ و کاهش رشد بوته می شود.

فسفر نیز از عناصر مهم و ضروری گیاه بوده و باعث می شود دانه بندی و رشد دانه بهتر شده همچنین باعث زودرسی گیاه می شود. فسفر را در پاییز به زمین اضافه می کنند. درصورتیکه در طول رویش گیاه میزان فسفر کم باشد برگها به رنگ سبز تیره درآمده ، رشد گیاه کم شده و نبات به ارتفاع کامل نمی رسد و مقدار عملکرد نیز کم می شود. میزان فسفر مورد نیاز گیاه بین ۸۰-۱۲۰ کیلوگرم در هکتار تجویز می گردد.

پتاس نیز یکی از عناصر مورد نیاز گیاه می باشد که باعث افزایش مقاومت گیاه در مقابل بیماریهای قارچی و عوامل نامساعد جوی می شود. کمبود این عنصر سبب می شود که رنگ برگها زرد مایل به سبز شده و حاشیه برگها خشک و سیاهرنگ (ابتدا قهوه ای سپس سیاه) می شود و برگها شروع به ریزش می نمایند. پس بهترین مقدار پتاس با توجه به آزمایش خاک بین ۴۰ تا ۶۰ کیلوگرم در هکتار می باشد که قبل از کشت در زمان شخم پاییز همواره با فسفر به زمین داده می شود.

زمان و فواصل کاشت گیاه رازیانه

رازیانه دوره رویشی نسبتاً بلندی دارد. لذا کاشت این گیاه باید اوایل سال( اواخر زمستان، اوایل بهار) انجام پذیرد. البته بعضی از محققین کشت رازیانه را در فصل پاییز (مهر یا آبان) توصیه می کنند .

در کشت ردیفی بذرها را در ردیفهایی به فواصل ۳۶-۴۸ سانتی متر کشت می کنند به طوری که عملکرد در سال بعد در ردیفهای ۳۶-۴۸ سانتی متر ۰٫۹ تن در هکتار و در ردیفهایی به فواصل ۲۴ سانتی متر به ۰٫۴ تن در هکتار کاهش می یابد.بعضی از محققین نیز اصرار داشتند که بهترین فاصله بین ردیفها ۶۰ سانتی متر و فاصله بین بوته ها ۲۵ سانتی متر ( بر اساس تراکم ۶۷ هزار بوته در هکتار ) می باشد.عمق بذر رازیانه در موقع کاشت ۲-۳ سانتی متر باید باشد. تعدادبذر در هر متر طول ردیف ۶۰-۸۰ عدد و مقدار بذر برای هر هکتار زمین ۸-۱۰ کیلوگرم مناسب است.

روش  کاشت گیاه رازیانه

از آنجا که بذور رازیانه از قوه رویشی مناسبی برخوردارند کشت مستقیم در زمین اصلی نتایج خوبی دربرخواهد داشت و در اکثر کشورها این از این روش استفاده می شود. کشت ردیفی رازیانه با استفاده از ردیف کار غلات انجام می گیرد پس از انجام عملیات تسطیح و آماده سازی زمین در اواخر زمستان یا اوایل بهار عملیات کاشت انجام می شود پس از کشت زمین را آبیاری می کنند.

تناوب کاشت گیاه رازیانه

رازیانه را می توان با اکثر گیاهانبه تناوب کشت نمود ولی بهتر است این کار با گیاهانی که سبب افزایش مواد غذایی و بهبود بافت خاک گردند ، انجام گیرد . تناوب کاشت رازیانه با گیاهانی نظیر گوجه فرنگی ، ذرت و یونجه مناسب نیست. به واسطه بیماریهای مشترک بین رازیانه و اکثر گیاهان تیره چتریان نظیر هویج ، انیسون، شوید و زیره سیاه تناوب کاشت با آنها نیز مناسب نمی باشد و ممکن است سبب گسترش آفات و بیماریها شده و خسارات سنگینی به محصول وارد آورد. حداکثر ۳-۴ سال پس از برداشت رازیانه مجدداً می توان آن را در همان زمین کشت نمود.

آبیاری گیاه رازیانه

بهترین زمان برای آبیاری ابتدای رویش گیاه ، مرحله ی تشکیل ساقه و مرحله نمو گلها می باشد به همین دلیل آبیاری در ابتدای رشد هر دو هفته یکبار و پس از شروع طویل شدن ساقه هر هفته یکبار انجام می گیرد که بسیار مطلوب می باشد.( دوره آبیاری غالباً در این گیاه به طور متوسط ۹-۱۱ روز یکبار است).

مبارزه با آفات و بیماریهای گیاه رازیانه

آفات در طول رویش ممکن است خسارت سنگینی به گیاه رازیانه وارد کند این خسارت عمدتاً از جانب سن های لکه دار ( lygaeas) وارد می شود. این حشرات با مکیدن شیره گیاه  سبب ضعف آن و کاهش عملکرد می شود. برای مبارزه با این آفات می توان از دیتریفون Ditrifon و یا فاتوکس استفاده نمود. ضمناً آفت کشها و علف کشها را می توان به صورت مخلوط با هم به کار برد.

زمان بهره برداری رازیانه

زمان برداشت محصول در سال اول اواخر شهریور ماه یا اوایل مهر است در حالی که در سال دوم و سوم این زمان به اوایل شهریور تغییر می یابد.

تجربه خرید و کاشت خود را با ما در میان بگذارید